ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ... Ιεροφάντης της ελληνικής Ιδέας, λοχαγός των Γαριβαλδινών, πεσών στη μάχη του Δρίσκου στις 28 Νοεμβρίου του 1912..
Η μάχη του Δρίσκου υπήρξε η σπουδαιότερη απο την όλη πολεμική δράση του σώματος των Γαριβαλδινών.
Ο Δρίσκος είναι βουνό διπλα στα Ιωάννινα, το οποίο ως πολεμική επιχείρησις περιελαμβάνετο εις τον κύκλο των ενεργειών κατά της πρωτεύουσας της Ηπείρου.
Εικόνα
Το χωριό Βασιλική στη βορειοδυτική πλαγιά του Δρίσκου. Από το site του δήμου Παμβώτιδος:
«Η ανώτατη πράξη του βίου του υπήρξε ο θάνατός του στο πεδίο της μάχης. Διαθέτουμε μια φωτογραφία με τον ποιητή να κείτεται στο χώμα και γύρω του, σκυφτοί, να τον φροντίζουν οι συμπολεμιστές του. Ηρωικός θάνατος με στυλ ομηρικό! Αλλωστε, ο τρόπος που σκοτώνεται μοιάζει με τον θάνατο του Πάνδαρου (Ιλιάδα Ε 290 κκ) όπου το βέλος που κατευθύνει η Αθηνά στη μύτη του ήρωα, δίπλα στο μάτι, του τρύπησε τα δόντια και του έκοψε τη γλώσσα. Ετσι πεθαίνει κι ένας άλλος λογοτεχνικός ήρωας: ο καπετάν Μιχάλης του Καζαντζάκη, που ανοίγει το στόμα του και φωνάζει «Ελευτερία ή...», χωρίς να τελειώσει τη φράση -«μια μπάλα μπήκε μέσα στο στόμα του, μια άλλη πέρασε από το δεξό του μελίγγι και βγήκε από το ζερβό». Τον θάνατο του Μαβίλη τον ορίζει η ίδια η μοίρα: την ώρα της μάχης μια σφαίρα τού διαπερνά τα μάγουλα και του σπάει τα δόντια. Καθώς μεταφέρεται αιμόφυρτος στο πρόχειρο νοσοκομείο, μια δεύτερη σφαίρα τον χτυπά στο στόμα. Βρίσκω αυτόν τον τρόπο του θανάτου σημαδιακό για έναν ποιητή. Ενα τολμηρό και συνάμα γλυκό στόμα, έτσι μόνο μπορεί να σταματά: με μια σφαίρα να του σμπαραλιάζει τα δόντια και να του κόβει τη γλώσσα στη μέση».
Το ανωτέρω σχόλιο είναι απόσπασμα από άρθρο-αφιέρωμα του Γιώργη Γιατρομανωλάκη στον Λορέντζο Μαβίλη. Διαβάζοντάς το, θυμήθηκα με συγκίνηση τις σχετικές αναφορές του κατά τις παραδόσεις στη Φιλοσοφική.
Σε συζήτηση για την ηθελημένη απραξία των ποιητών και την επιλογή να ζουν αποτραβηγμένοι και αφοσιωμένοι σε άυλα έργα, ο καθηγητής είχε αναφερθεί αριστοτεχνικά στον ποιητή-πολεμιστή Μαβίλη και στους Γαριβαλδινούς, στον Αρχίλοχο, στον Αισχύλο και στον Ελύτη. Εξεπλάγην ευχάριστα, όταν έπεσα πάνω σ' αυτό το άρθρο του στο Βήμα, όπου βρήκα συμπυκνωμένο τον διδακτικό του λόγο.
Οι ποιητές συνήθως μάχονται με στίχους. Μάχονται την ίδια τη ζωή και τη μοίρα, μάχονται τον θάνατο. Να όμως που κάποτε εξέρχονται από τον γόνιμο ψευδοαυτισμό που τους διακατέχει και γίνονται ήρωες νιτσεϊκοί, με απόλυτη επίγνωση της υπέρβασής τους. Κορυφαία είναι η περιγραφή της «εξόδου» αυτής στο λυρικότατο σονέττο του Μαβίλη «Υπεράνθρωπος»:
Του μυστηρίου ανασήκωσε την πέτρα
και μη σκιαχτείς το δάγκωμα του αστρίτα.
Το τι ΄ναι η αλήθεια αδιάκοπα αναζήτα
και ιδές αν είναι, ως λεν, ψυχοπονέτρα.
Μία μία τες σαγιτιές του πόνου μέτρα
και άγρυπνος τες πληγές που ανοίγουν κοίτα
μηνύτρα φτάνει η καθεμιά σαγίτα
απ΄ της άσπλαχνης Μοίρας τη φαρέτρα.
Και α βρεις που ο Πόνος είναι η μόνη Αλήθεια,
τότες απ΄ τ΄ αντριωμένα σου τα στήθια
την ταπεινότη γδύσου της ορφάνιας.
Στης Ομορφιάς, στης Δύναμης τη γλύκα,
με αλαλητό χαράς και περηφάνειας
γίνε Θεός σου και τη Μοίρα νίκα.
